زندگینامه دنیس دیدرو

زندگی‌نامه مشاهیر تاریخ ما:

دنیس دیدرو (۵ اکتبر ۱۷۱٣ لانگر – ٣۰ ژوئیه ۱۷٨۴ پاریس) رمان نویس، نمایشنامه نویس، نظریه پرداز زیبایی شناسی و زبان شناسی، منتقد هنری و فیلسوف فرانسوی عصر روشنگری.

زندگی
دنیس دیدرو (Denis Diderot) در ۵ اکتبر ۱۷۱۳ در لانگر فرانسه چشم به جهان گشود. پدرش در زمینه ساخت و فروش آلات برنده فعالیت داشت و در تجارت مردی موفق بود. «دیدرو» تحصیلات اولیه خود را نزد عالمان فرقه یسوعی طی کرد و در همین دوره بود که به مطالعه کتاب علاقه مند شد و در این میان آثار کلاسیکی مانند هورس و هومر نزد او محبوبیتی خاص پیدا کرد.
در سال ۱۷۳۲ با اخذ درجه فوق لیسانس در رشته ادبیات و فلسفه از دانشگاه پاریس فارغ التحصیل شد و با اینکه پدرش او را به تحصیل در رشته پزشکی و حقوق توصیه می کرد او اکثر وقت خود را صرف مطالعه کتاب و تفریحات شبانه می کرد. با توقف حمایت های مالی پدر، «دیدرو» به ناچار در دفتر کار وکیلی به نام کلمنت دوریس مشغول به کار شد و با گذشت دو سال کار در دفتر، وکالت را رها و در یک کتابفروشی کار خود را آغاز کرد.
پس از ۱۰سال زندگی به سبک و سیاق خود در سال ۱۷۴۳ با آن توینت چامپیون ازدواج کرد و برای تامین مالی خانواده به ترجمه متون ادبی از زبان انگلیسی به فرانسه روی آورد. پس از چندی زندگی مشترک آنها طعم تلخی به خود گرفت که سرآغاز آن جمله ای بود که «آن» بر زبان آورد: «من کتابی را که در تعالی روح آدمی تاثیری نداشته باشد را حاضر نیستم حتی لمس کنم» و دیدرو در مقابل برای تغییر عقیده او، تنها آثار ادبی سطح پائین را برای او می خواند. در خلال همین کش و قوس بود که «دیدرو» دل به بانوی دیگری به نام مادلین دو پوسو باخت که نویسنده ای توانا بود و بهترین اثرش با نام «شخصیت ها» طی رابطه اش با «دیدرو» پدید آمد. در طول تمام این دوران او رابطه ای نامشروع با «سوفی والاند» داشت که تا پایان عمر او ادامه پیدا کرد و نامه های او به «سوفی» به عنوان مستندترین مدارک زندگی شخصی او به شمار می رود که حاوی اطلاعات مهمی درباره طرز تفکر شخصی و همچنین اندیشه های آن دوره است.
او که از اوایل دهه ۴۰ به عنوان مترجم کار خود را آغاز کرده بود در طول این دوران «دیکشنری پزشکی» رابرت جیمز و آثار متنوع دیگری را به زبان فرانسه برگرداند.
در سال ۱۷۴۶ کتابی فلسفی نگاشت که مجموعه ای از کلمات قصار و حکیمانه نیز به شمار می آید. تمام نسخه این کتاب به واسطه عقاید ضد مسیحی آن به دست پارلمان پاریس سوزانده شد.
در سال ۱۷۴۹ در کتابی با عنوان «نامه یک کور» به طرح پرسشی درباره وجود خدا پرداخت و به همین دلیل برای سه ماه به زندان انداخته شد.
در ژوئیه ۱۷۴۹ با پر شدن زندان باستیل او را به زندان دیگر در وینسنس منتقل کردند.
از اوایل سال ۱۷۴۵ تا اواخر ۱۷۷۲ «دیدرو» به عنوان سردبیر و سرپرست گروه تدوین کننده دایره المعارف جامع مشغول به کار بود. او در اوایل از همکاری ریاضیدان همدوره خود ژان لوراند آلمبرت نیز بهره مند بودند که بعدها با اعلام اینکه ریاضیات از زیست شناسی و علوم دیگر مهمتر و ریشه دارتر است از گروه کناره گیری کرد.
آثار ادبی، عقیدتی و فلسفی «دیدرو» به واسطه اندیشه های افراطی اش یا قبل از انتشار ضبط می شد یا سوزانده می شد و یا مانند تمام آثارش پس از مرگش به چاپ می رسید.
او در یکی از آثار خود به شدت از سیاست های استعماری و برده داری روزگار خویش انتقاد می کند و به همین واسطه کتابش تا ۴۰ سال در انتظار انتشار می ماند.
در سال ۱۷۶۵ تمام کتابخانه خود را به کاترین دوم، تزارینای روسیه فروخت تا بتواند جهیزیه دخترش را فراهم کند.
در سال ۱۷۷۳ سفری یکساله به «سنت پترزبورگ» کرد تا از کاترین دوم تشکر کند و طرح اولیه دانشگاه بزرگ روسیه را انجام دهد.
«دیدرو» دوستان فیلسوف زیادی داشت که بهترین آنها «ژان ژاک روسو» بود که دوستی این دو در سال ۱۷۵۷ پایان یافت.
دنیس دیدرو سرانجام در ۳۱ ژوئیه ۱۷۸۴ در اثر بیماری نفخ و ورم در پاریس درگذشت.

آثار
دیدرو در طول حیات خود، و در نظر اکثر هم عصرانش بیشتر به عنوان یک دایره‌المعارف نویس بزرگ شهرت یافت. بهترین آثارش‌، از جمله چهار رمان (گوهر های رازگشا، راهبه، برادر زاده رامو، ژاک قضا و قدری) و بسیاری دیگر از نوشته‌هایش پس از مرگ او منتشر شد.
از دیگر آثار دیدرو می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– «اندیشه های فلسفی» (1746)،
– گلگشت شکاک (۱۷۴۷)،
– نامه درباره نابینایان (۱۷۴۹)،
– نامه درباره کر و لال‌ها (1752)،
– اندیشه‌هایی در تفسیر طبیعت(1753)،
– نمایشنامه پسر نامشروع (۱۷۵۷)،
– پدر خانواده (۱۷۵۸)،
– نگارخانه‌ها؛ مقالات درباره نقاشی (1759 به بعد)،
– رویای دالامبر (۱۷۶۹) سفرنامه بوگنویل(۱۷۷۳)،
– مقدمات فیزیولوژی (۱۷۷۳)،
– نظر خلاف عرف درباره هنرپیشگان (۱۷۷۸).

منابع:
۱. http://www.hamshahrionline.ir
۲. http://fa.wikipedia.org

منبع:

• سایت مشاهیر تاریخ ما، اِنی کاظمی
• http://bashgah.net/fa/category/show/74333

تاریخ ما امیدوار است با انتشار بیوگرافی بزرگان تاریخ، قدمی در راستای بهبود وضعیت فرهنگی و حافظه تاریخی مردم کشورمان بردارد. / انی کاظمی