زندگینامه یونس امره شاعر اهل ترکیه
یونس امره Yunus Emre | |
---|---|
نام اصلی | یونس امره |
زمینهٔ کاری | شاعر، تصوف |
زادروز | ۶۱۹ شمسی اسکی شهیر، ترکیه |
مرگ | ۷۰۰ شمسی اسکی شهیر، ترکیه |
ملیت | ترک |
- یونس اَمره (۶۱۹ تا ۷۰۰ خورشیدی) شاعر بنام ترک و از بزرگان تصوف بود.
- یونس امره به روایتی در سال ۶۳۸ هـ. در شهر خوی متولد شده است. در سال ۷۲۰ هـ. چشم از جهان فرو بسته است. در باب محل وفات وی روایتهای مختلف وجود دارد. روستاهایی هم که به عنوان محل درگذشت در اسناد و وثایق بکتاشیه آمده، در آن روزگار جزء خاک ایران بوده است. گرچه یونس امره در ترکیه بیش از ایران معروف شده است، اما هنوز هم طائفههای مختلف طرائق صوفیه در کشورمان، او را از شاعران مکتب مولویه به حساب میآورند و اشعارش را در مجالس آئینی با شور و جذبهی خاصی به آواز میخوانند.[۱]
زندگی او
نگارهٔ او از سال ۲۰۰۹ میلادی بر پشت اسکناسهای ۲۰۰ لیرهای ترکیه به چاپ رسیدهاست.
از شعرهای اوست
تقدیر ما چنان شد که از این دنیا برویم. | .Biz dünyadan gedər olduq | |
سلام و درود بر آنانکه ماندهاند. | .Qalanlara səlam olsun | |
بر کسانی که دعای خیر از برای ما | Bizim üçün xeyir-dua | |
میفرستند، سلام و درود باد. | .Qılanlara səlam olsun | |
اجل آن زمان که کمر ما را خم کند | Əcəl bükə belimizi | |
و زبانمان را از تکلم باز دارد | Söylətməyə dilimizi | |
بر آنان که حال خسته ما را | Xəstə ikən halımızı | |
جویا شوند، درود باد. | .Soranlara səlam olsun | |
آن زمان که تنم در میانه پهن شده. | .Tənim ortaya açıla | |
و آن زمان که لباسی بدون یقه بدوزند | Yaxasız kömlək biçilə | |
بر کسانی ما را به طرز ملایمی | Bizi bir asan vəch ilə | |
شستشو میدهند سلام و درود باد. | .Yuyanlara səlam olsun | |
… | Sal verilən qəsdimizə | |
راهی شدیم به سوی دوست | Gedər olduq dostumuza | |
بر آنانکه جهت ادای نماز بر سر ما | Namaz üçün üstümüzə | |
حاضر میشوند سلام و درود باد. | .Duranlara səlam olsun | |
درویش یونس آنگاه که سخن میگوید | Dərviş Yunus söylər sözü | |
هردو چشمانش پر از اشک است. | .Yaş dolmuşdur iki gözü | |
آنان که نمیدانند چه سان ما را درک توانند کرد؟ | Bilməyən nə bilsin bizi | |
سلام و درود بر آنانکه میدانند. | .Bilənlərə səlam olsun |
همانگونه که بعد از سیدعمادالدین نسیمی تبریزی، نسیمیهای دیگری پیدا شدند و به سبک و شیوهی وی شعر سرودند، پس از یونس امره نیز یونسهای چندی ظهور کردند و اشعاری یونسوار سرودند. این است که کسی تاکنون نتوانسته است تعداد واقعی اشعار خود یونس امره را تعیین کند. ۱۳۳ قطعه شعر از چاپ مرحوم گولپینارلی در چاپ مرحوم تیمورتاش وجود ندارد و ۲۶ قطعه شعر چاپ او نیز در چاپ گولپینارلی نیامده است. دیگر چاپها که فاقد صبغهی علمی هستند، اغلب نوعی گردآوری و تنظیم به حساب میآیند.
من فعلاً ادعای تعیین غث و ثمین و تشخیص اشعار واقعی و جداسازی آنها از اشعار مشکوک و منسوب به یونس امره را ندارم. در کتاب حاضر که زیر دست خواننده است، متن چاپ گولپینارلی را اساس قرار دادم و قطعه شعر موجود در چاپ تیمورتاش و نیز ۳ قطعه شعری را که در دستنویس پیرداوری آمده است، و نیز رساله النصحیه را که مصطفی تاتچی تصحیح و چاپ کرده است، بر آن افزودم و بدین گونه کلیات اشعار یونس امره آماده شد که امیدوارم خوانندهی ایرانی را از مراجعه به چاپهای خارج از کشور بینیاز کند.