زندگینامه جیمز الن هندرسون
۲۸ دسامبر سال ۱۷۹۸، درست ۲۱۶ سال پیش، توماس جیمز الن هندرسون ریاضیدان و ستاره شناس سرشناس اسکاتلندی در شهر داندی اسکاتلند دیده به جهان گشود. شهرت این ستاره شناس بزرگ بخاطر اندازه گیری فاصله آلفا قنطورس است که برای اولین بار در تاریخ صورت پذیرفته است.
زندگی شخصی
توماس هندرسون در شهر داندی به مدرسه رفت و با هدف وکالت تحصیل را آغاز کرد و در این رشته فارغ التحصیل شد. توماس هندرسون بعد از پایان تحصیلات برای تامین مخارج زندگی به عنوان کارمند برای نجیب زادگان اسکاتلند کار می‌کرد. اما تفریح وی ریاضیات و ستاره شناسی بود و از تمام وقت خالی خود برای مطالعه ریاضیات و ستاره شناسی استفاده می‌کرد. در همین دوران بود که هندرسون روشی را برای محاسبه فاصله اجسام آسمانی پیشنهاد کرد که مورد توجه توماس یانگ، عالم و دانشمند سرشناس انگلیسی قرار گرفت که تئوری امواج نور از دستاوردهای وی به حساب می‌آید.
توماس یانگ از هندرسون جوان حمایت و به وی کمک کرد تا وارد انجمن ستاره شناسان بریتانیا شود. زمانی که توماس یانگ در سال ۱۸۲۹ دیده از جهان فروبست، وصیت کرده بود توماس هندرسون جایگاه وی را بگیرد. اگرچه توماس هندرسون نتوانست این جایگاه را کسب کند اما توصیه توماس یانگ آنقدر اهمیت داشت که انجمن سلطنتی بریتانیا یک کرسی تحقیقاتی به وی در رصدخانه سلطنتی بریتانیا واقع در آفریقای جنوبی اختصاص داد و توماس هندرسون به آنجا رفت. در خلال سال‌های ۱۸۳۲ تا ۱۸۳۳ توماس هندرسون تمام وقت خود را صرف رصد ستارگان کرد و به تحقیق در این زمینه پرداخت.
روش اختلاف منظر
وی اولین کسی بود که از طریق روش اختلاف منظر توانست فاصله ستارگان را اندازه گیری کند. سال ۱۸۳۳ بخاطر بیماری خود را بازنشست کرد و به انگلستان بازگشت. در این دوران به بازنگری نتایج تحقیقاتش در آفریقا پرداخت و براساس نتایج مشاهداتش توانست فاصله آلفا قنطورس را حدود ۳.۲۵ سال نوری اندازه گیری کند که با توجه به دانش و تجهیزات آن زمان تخمین قابل قبولی به حساب می‌آید، این عدد با مقداری که امروزه دانشمندان براورد می‌کنند حدود ۲۵٪ کمتر است.
ترس از میزان دقت این اندازه گیری مانعی برای انتشار این دستاورد علمی بود، اما زمانی که فریدریش ویلهلم بسل سال ۱۸۳۸ با استفاده از روش هندرسون فاصله ستاره ماکیان ۶۱ را حدود ۱۰ سال نوری اعلام کرد، توماس هندرسون نیز تصمیم گرفت دستاورد علمی خود را منتشر کند و سال ۱۸۳۹ اقدام به این کار کرد. آلفا قنطورس یک ستارهٔ دوتایی است که به همراه پروکسیما قنطورس که بسیار کم‌نورتر است یک سامانهٔ سه‌گانه را تشکیل می‌دهد. این سامانه، از همهٔ ستاره‌ها به منظومهٔ خورشیدی ما نزدیک‌تر است و با چشم غیر مسلح به صورت چهارمین ستاره درخشان آسمان شب دیده می‌شود.
توماس هندرسون ۲۳ نوامبر سال ۱۸۴۴ و در سن ۴۶ سالگی در شهر ادینبورگ دیده از جهان فروبست.
