زندگینامه فارابی – دانشمند

پادکست زندگینامه فارابی دانشمند

بیوگرافی فارابی (زندگینامه دانشمندان)

دوستان عزیز سایت پرورش افکار در این مطلب قصد داریم به شرح زندگینامه فارابی یکی از بزرگ ترین دانشمندان ایرانی در عصر طلایی اسلام بپردازیم. وی در دوران زندگی خود توانست موفقیت های گوناگونی در علوم مختلف به دست آورد. در ادامه این مطلب به صورت مختصر زندگی نامه فارابی و موفقیت های علمی وی را مورد بررسی قرار می دهیم. با ما همراه باشید.

دوران کودکی

نام کامل این فیلسوف بزرگ، ابونصر محمد بن محمد فارابی می باشد که در سال ۲۵۰ خورشیدی برابر با ۸۷۲ میلادی در دهکده ی «وسیج» از توابع شهر فاراب خراسان که در حال حاضر جزو کشور افغانستان است، متولد شد. پدر وی «محمد بن اوزلغ» یکی از سردارهای سپاه سامانیان بود. والدین فارابی جزو آن دسته از ایرانی هایی بودند که به ترکستان مهاجرت کرده بودند. فارابی دوران آموزش و پرورش ابتدایی و متوسطه ی خود را در مکتب خانه ها، مساجد محلی و مسجد جامع شهرها پشت سر گذاشت. سپس برای ادامه تحصیل روانه ی بغداد شد و بیشتر طول زندگی خود را در دارالخلافه حکومت عباسیان در بغداد سپری کرد.

دوران جوانی

فارابی در اوایل سال های جوانی به قصد کسب علم و دانش به شهر بغداد مهاجرت کرد، نزد «متی بن یونس» مشغول آموزش فلسفه و منطق شد. پس از آن به شهر حران مهاجرت کرد و به عنوان شاگرد نزد «یوحنا بن حیلان»، مشغول فراگیری علم و دانش شد.

فارابی در همان ابتدا از هوش قابل توجهی برخوردار بود، به همین دلیل به راحتی تمام مطالبی که به او آموزش داده می شد را یاد می گرفت. میزان استعداد وی به سرعت در همه جا پیچیده شد و نام وی به عنوان یک دانشمند و فیلسوف بر سر زبان ها افتاد. پس از آن فارابی به شهر بغداد بازگشت و در آنجا شاگردان زیادی نزد وی مشغول فرا گردن علوم مختلف شدند. یکی از مشهورترین شاگردان وی در آن زمان، «یحیی بن عدی» فیلسوف مشهور مسیحی بود.

پس از مدتی شهر بغداد دچار آشفتگی های فراوانی شد، و مردم آن دیار پیوسته از ناامنی، فقر و گرسنگی رنج می بردند. به گونه ای که مردم زیادی مجبور به ترک دیار خود و مهاجرت به سایر سرزمین ها شدند. فارابی هم که محیط بغداد را برای ادامه ی اندیشه های فلسفی خویش مناسب نمی دید، تصمیم گرفت به سرزمین دیگری مهاجرت کند تا در جایی دیگر بتواند با امنیت خاطر و آرامش نسبی به تدریس، پژوهش تالیف کتاب و تاملات فلسفی بپردازد. این گونه بود که در سال ۹۴۱ میلادی برابر با ۳۳۰ هجری قمری به شهر دمشق مهاجرت کرد و به سیف الدوله حمدانی، حاکم حلب ملحق شد و به عنوان یکی از علمای دربار وی مشغول به کار شد.

دانش و تخصص فارابی

فارابی یکی از بزرگ ترین دانشمندان ایرانی می باشد که در زمینه های مختلف از جمله ریاضیات، جامعه شناسی، موسیقی، پزشکی، منطق و فلسفه تخصص داشته است به همین دلیل به ایشان لقب «معلم ثانی» داده شده است. لازم به ذکر است که فارابی شاگرد یوحنا بن حیلان می باشد.

بیش ترین آثاری که از فارابی بر جا مانده است در زمینه های منطق، جامعه شناسی، دانشنامه نویسی و فلسفه می باشد. گرایش فارابی به مکتب نوافلاطونی بود که بیش تر تلاش آن ها بر این بود که تفکرهای ارسطو و افلاطون را با الهیات توحیدی هماهنگ نمایند. فارابی در فلسفه ی اسلامی نیز از دانشمندان مشایی به حساب می آید.

یکی از اصلی ترین دلایلی که باعث شده است فارابی را به عنوان معلم ثانی بخوانند، شرح های ارزشمندی است که بر آثار ارسطو نگاشته است. همچنین لازم است بدانید که فارابی در کشورهای غربی نیز از شهرت بالایی برخوردار است؛ به حدی که در قرون وسطی برخی از آثار وی به زبان لاتین ترجمه شده بود.

از جمله معروف ترین آثاری که از فارابی برجای مانده است، می توان به «احصاء العلوم»، «فصول الحکم»، «الجمع بین الرایین» و «اغراض ما بعد الطبیعه ارسطو» اشاره کرد.

لازم به ذکر است که فارابی در دوران خود در علوم مختلف بی همتا بود. وی راجع به تمام دانش ها و علوم زمان خود کتاب نوشته است. از آثاری که از فارابی به یادگار مانده است به راحتی می توان دریافت که وی در علوم مختلف از قبیل «کیمیا»، «ریاضیات»، «زبان»، «علوم نظامی»، «طبیعیات»، «هیئت»، «فقه»، «الهیات»، «منطق»، «موسیقی» و «علوم مدنی» نیز تخصص فراوانی داشته است.

فارابی توانست یک مکتب جدید و کامل را تاسیس نماید و این در حالی اتفاق افتاد که اولین فیلسوف اسلامی، کندی که راه را برای سایر اندیشمندان پس از خود هموار کرده بود، نتوانسته بود یک مکتب فلسفی تاسیس نماید.

ابن رشد و سایر حکمای اسلام و عرب، برای فارابی احترام قابل توجهی قائل بوده اند، همچنین شیخ الرئیس ابوعلی سینا خود را به نوعی شاگرد مکتب فارابی می داند و ایشان را در جایگاه استادی خود بر می شمارد، به گونه ای که در این مورد گفته است: «تنها به دلیل مطالعه کردن رساله های فارابی قادر بوده تا منظور ارسطو را از کتاب متافیزیک درک کند».

درگذشت فارابی

ابونصر محمد بن محمد فارابی در سال ۳۲۸ خورشیدی برابر با ۳۳۸ هجری قمری و ۹۵۰ میلادی، در سن هشتاد سالگی بر اثر حمله ی راهزنان در شهر دمشق درگذشت. زمانی که حاکمان شام از موضوع باخبر شدند، پیکر فارابی را با احترام فراوان به خاک سپردند و آن راهزنان را به سزای عملشان رساندند.

برخی از آثار فارابی

ما ینبغی ان تعلم قبل الفلسفه (آنچه شایسته است قبل از فلسفه فرا بگیری)

السیاسه المدنیه (سیاست شهری)

الجمع بین رأی الحکیمین افلاطون الاهی و ارسطو طالیس (جمع بین آراء دو حکیم بزرگ، افلاطون الهی و ارسطو)

رساله فی ماهیه العقل (رساله ای درباره ی ماهیت و چیستی عقل)

تحصیل السعاده (به دست آوردن سعادت)

اجوبه عن مسائل فلسفیه (پاسخ هایی به مسائل فلسفی)

رساله فی اثبات المفارقات (رساله ای در اثبات وجود موجودات غیر مادی)

اغراض ارسطو طالیس فی کتاب ما بعد الطبیعه (مقاصد ارسطو در کتاب متافیزیک)

رساله فی السیاسه (رساله ای در سیاست)

فصوص الحکمه (فصوص جمع فص به معنای نگین می باشد: نگین های حکمت)

کتاب موسیقی کبیر

اندیشه های اهل مدینه فاضله

احصاء العلوم

فی وجوب صناعه الکیمیا (درباره ی ضرورت کیمیا)

رساله الحروف

این موارد برخی از آثار گران بهایی است که از فارابی به جای مانده است. وی همچنین کتابی هایی نیز در زمینه ی موسیقی نوشته که از مهم ترین آن ها می توان به «الموسیقی الکبیر» اشاره کرد.