زندگینامه قیصر امین پور

قیصر امین‌پور ، در سال ۱۳۶۳ بار دیگر اما در رشته زبان و ادبیات فارسی به دانشگاه رفت و این رشته را تا مقطع دکترا گذراند و در سال ۷۶ از پایان‌نامه دکترای خود با راهنمایی دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی با عنوان «سنت و نوآوری در شعر معاصر» دفاع کرد. این پایان‌نامه در سال ۸۳ و از سوی انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شد.

وی همچنین تدریس در دانشگاه الزهرا ۷۰ – ۱۳۶۷ و تدریس در دانشگاه تهران از سال ۱۳۷۰ تاكنون را عهده دار بوده است.
امین پور دبیر شعر هفته نامه سروش طی سال های ۷۱-۶۰، سردبیر ماهنامه ادبی – هنری سروش نوجوان ۸۳- ۶۷، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی بوده است.

در سال ۱۳۶۷ سردبیر مجله سروش نوجوان شد و از همین سال تا پایان عمرش در دانشگاه الزهرا و دانشگاه تهران به تدریس اشتغال داشت.

در سال ۱۳۸۲ نیز به عنوان عضو فرهنگستان ادب و زبان فارسی انتخاب شد.

اولین مجموعه شعرش را با عنوان “تنفس صبح” که بخش عمده آن غزل بود و حدود بیست قطعه شعر آزاد؛ از سوى انتشارات حوزه هنرى در سال ۶۳ منتشر کرد و در همین سال دومین مجموعه شعرش “در کوچه آفتاب” را در قطع پالتویى توسط انتشارات حوزه هنرى وابسته به سازمان تبلیغات اسلامى به بازار فرستاد.

“ظهر روز دهم” (برنده جایزه جشنواره كتاب كانون پرورش فكری)؛ “به قول پرستو” (برنده جایزه جشنواره كتاب كانون پرورش فكری)؛ “تنفس صبح”، “در كوچه آفتاب”، “منظومه روز دهم”، “توفان در پرانتز”، “بی بال پریدن”، “گلها همه آفتاب گردانند” از جمله آثار وی هستند.

وی برنده تندیس مرغ آمین ۱۳۶۸، برنده تندیس ماه طلایی (برگزیده شعر كودك و نوجوان ۲۰ سال انقلاب) است.

ویژگی سخن

قیصر امین پور پیش از آنکه به عنوان شاعر کودک و نوجوان به شمار آید در جامعه ادبی امروز به خاطر ویژگی های شعری اش شناخته شده است و شعرهای عمومی اش بیشتر از شعرهای کودکانه و نوجوانانه اش بر سر زبانهاست. از نیمه ی دوم دهه شصت بود که قیصر امین پور به ثبات زبان و اندیشه در شعرش دست یافت. هر چند جامعه ادبی او را به عنوان یک ادیب آکادمیک و استاد دانشگاه می شناسد ولی حوزه ادبیات کودکان و نوجوانان هنوز قیصر را از آن خود می داند. دو دفتر “به قول پرستو” و “مثل چشمه- مثل رود” آوازه خوبی دارند.

قيصر از نگاه ديگران

قیصر كه رفت دل‌های همه مان لرزید، فكر نمی كنم كسی بتواند فراموش كند رفتنش را چنان‌كه مقام معظم رهبری نیز گفتند: «ياد مرحوم قيصر امين‌پور ـ كه حقيقتا درگذشت او ما را به معناي واقعي كلمه، داغدار كرد ـ به خير. پس از مرحوم سيد حسن حسيني، دل‌مان خوش بود به امين‌پور كه او را هم از دست داديم. حالا بايد قدر شما را بدانيم. قيصر امين‌پور و دوستانش نخستين رويش‌هاي زيبا و مبارك انقلاب در عرصه شعر بودند…. در گذشت او آرزوهايي را خاك كرد. آرزوهایی كه خاك شدند اما بی شك دوباره در سایه شعر قیصر می‌رویند…»

فاضل جمشیدی مي‌گويد: سال‌های ابتدایی انقلاب، 58 و 59؛ فضایی متفاوت از دانشكده‌های دیگر در باغ مصفایی در میدان بهارستان با قیصر امین‌پور هم‌دانشكده‌ای بودم، ته‌ریش سیاهی داشت و شاداب اما سوخته آفتاب جنوب، خالص و زلال… زلفی كه با هم گرده زدیم، من زمزمه‌هایی می‌كردم كه نامش آواز نبود، او هم دست‌نوشته‌هایی و قطعاتی شعرگونه؛ حالا كه اشعارش را می‌خوانم می‌بینم كه هیچ چیز، نه گذشت زمان، نه ارتباطات گسترده‌اش و نه شهرت و محبوبیت‌اش تأثیری بر لحن كلام او نگذاشته و قیصر همان وجود شریفی بود كه بود، كه عاشق متواضع است و فروتن و خالص، كه اگر این نباشد نامش عاشق نیست.

جلیل اكبری صحت نیز درباره قیصر می‌گوید: روی هر كلامی كه دست می‌گذاشتند، می‌شد شعر. روی آسمان، آب، زمین و خاك. خاك برای قدیمی‌ها، مثل خاك بود و بس وگرما و سرمای آن نیز. خاك برای قدیمی‌ها هم سرد بوده است. عزیزان‌شان كه در دل خاك می‌آرمیدند، یك دل اینجا و یك دل آنجا بار سفر می‌بستند؛ به همین راحتی! البته نه به همین راحتی. اما زندگی را تا شقایق هست…

جواد محقق شاعر برجسته گفت: قیصر امین‌پور را فقط نمی‌توان در شعرش خلاصه نمود بلكه می‌توان گفت كه شعر قیصر خلاصه ای از شخصیت بی‌انتهای او بود. جواد محقق در گفت‌وگو با خبرنگار ادبی فارس اظهار داشت: اخلاق و انسانیت قیصر به مراتب مهم‌تر و بزرگ‌تر از شعرش بود و همین مسئله بود كه انسان را شیفته قیصر می نمود. سردبیر سابق مجلات رشد، همچنین خاطرنشان كرد: ای كاش شاعران نسل جوان همان‌قدر كه از شعر و شاعری قیصر درس می‌آموزند از اخلاق و رفتار و منش او نیز تأثیر بگیرند.

ویژگی های شعری

الف: مضمون بکر

هوشیاری و دقت نظر امین پور از او شاعری مضمون یاب و نکته پرداز ساخته است. مضمون یابی و نکته پردازی او از نوعی نیست که وی را از واقعیت ها دور ساخته و نازک اندیشی های معما گونه را به ذهن و زبانش راه دهد. (مثل شاعران سبک هندی)

ویژگی زبان او در عین سادگی و روانی، از زیبایی چشمگیری برخوردار است.

مثلاً شعرهای لحظه سبز دعا- حضور لاله ها- لحظه شعر گفتن

ب: اندیشه های نو

یک تفکر سنتی در این مورد بر این باور است که هر چه بوده، گذشتگان و دیگران سروده و نوشته اند. پس آنچه سروده و نوشته می شود، تازگی و طراوت ندارد و دست کم تفسیری از آثار آنان است. اما پاسخی دیگر هست که می گوید: همه چیز را همگان دانند و همگان هنوز و به خلق و کشف مدام هنری باور دارند.

قیصر یکی از شاعرانی است که در این زمینه تلاش خوبی را سرگرفت.

در قطعه “راه بالا رفتن” این نوگرایی در مضمون و اندیشه دیده می شود.

ج: زبان امروزی

امین پور در شعرهایش می کوشد از زبان امروزی در نهایت سلاست و روانی استفاده کند و رعایت کامل قوانین بکار گرفتن فرهنگ کنایات و اصلاحات به جمعیت زبان او کمک می کند. او در شعر “بال های کودکی” بیش از هر شعری فرهنگ زبانی توده مردم را وارد کرده است.

د: گوناگونی موضوعات

موضوعات برگزیده او ،عام و متعلق به نوجوانان و مردم است و تازگی و طراوت خوبی دارند و این فعالیت و حجم ذهنیت او را نشان می دهد.

هـ: وزن

یکی از راههای ارتباط با کودکان و نوجوانان در شعر استفاده از وزن ریتمیک و واژه های موزون و خوش آهنگ است و امین پور از این اوزان و نیز دیگر اوزان برای عام در شعرهایش به تنوع استفاده کرده است