زندگینامه رامش
آذر محبی تهرانی، با نام هنری رامش (زادهٔ ۲۲ آبان ۱۳۲۵ در تهران)، خواننده ایرانی است.
زندگینامه
رامش، با نام اصلی آذر محبی تهرانی، در ۲۲ آبان ۱۳۲۵ در شهر تهران و در خانواده‌ای با سه خواهر و یک برادر به دنیا آمد و تا دیپلم طبیعی به تحصیلات خود ادامه داد. او تصمیم داشت بعد از دیپلم وارد دانشگاه شود و در رشتهٔ جراحی به تحصیلات خود ادامه دهد، اما به عرصهٔ خوانندگی روی آورد.
خوانندگی
رامش از ریشه‌های موسیقی کلاسیک فارسی شکوفا شده بود و حرفه خود را به‌طور رسمی در سال ۱۳۴۳ با ترانه “پرستو جان” در برنامه “یک شاخه گل” رادیو گل‌ها آغاز کرد و تجربیات خود را در زمینه سنتی همانند هنرمندان ترکیه‌ای چون عصمت ندیم، سوات سین، اورهان گنجه‌بای، ودات یلدیریمبورا در موسیقی غربی بهره گرفت. او گاهی اوقات ابزار غربی یا ریتم غربی را در موسیقی سنتی خود به کار می‌برد.
در کارهای سال ۱۳۴۵ می‌توان ریتم‌های غربی مانند رومبا، بوسا نوا و همچنین صداهای گیتار سورف و کمبو ارگان را در موسیقی رامش شنید که این استفاده‌ها در سال ۱۳۴۷ بیشتر شد. رامش ترانه‌های دوصدایی با عارف، منوچهر سخایی و ویگن به‌جای بازیگران در فیلم‌ها اجرا کرد که در این دوران رامش بیشتر کارهای عطاءالله خرم را اجرا می‌کرد که حرفه خود را با همکاری با ویگن، اولین ستاره موسیقی پاپ، آغاز کرده بود.
در سال‌های ۱۳۵۰ – ۱۳۵۱ همکاری خود را با ارکستر استودیویی که دارای سازهای بادی برنجی نیز بود آغاز کرد که «خورشید خانوم» اولین کار رامش در سبک فانک بود. «دلکم» نیز مقدمه‌ای برای استفاده از سبک فانک با گیتارهای Wah Wah بود.
در سال ۱۳۵۲ رامش رسماً با ترانه «غروبا قشنگن» وارد سبک راک شد که شامل ضربه‌های سخت طبل و گیتار Wah Wah بود که در واقع ملودی آذری با ارگ به سمت سبک غربی هدایت می‌شود و هارمونیکای استفاده‌شده در آهنگ نشانی از قطعه موسیقی وسترن اسپاگتی یا همان وسترن ایتالیایی ساخته انیو موریکونه دارد.
رامش با ترانه “تهمت” چیرگی سبک فانک بر سازهای بادی برنجی را اثبات کرد که در این دوره سبک فانک با قطعات ترکیبی از موسیقی سنتی به پیشینه آذری بازمی‌گشت. همکاری رامش با اسفندیار منفردزاده در ترانه ” نماز ” نیز نمونه دیگری از آن دوره است.
پیشرفت تکنولوژی در ایران در سال‌های ۱۳۵۳ – ۱۳۵۴ تأثیر زیادی در سبک غربی موسیقی رامش داشت. حال و هوای فانک لاتین در ترانه ” دلم برات هلاکه ” و همچنین روح ریتم بوسا نوا در ترانه ” تو بارونی، تو آفتابی ” با سینث سایزر آنالوگ درهم آمیخته شده‌است. ترانه “درد عاشقی ” گوش‌ها را با گیتارهای جاز، توقف‌های ناگهانی و دراماتیک احاطه کرده‌است اما او به سبک فانک با سازهای بادی برنجی برگشت او همچنین ترانه ” قسمت ” را در سبک فانک شعرهای حماسی اجرا کرد.
” نگو نه ” قطعه پیشگامانه ای بود از رامش در سال‌های ۱۳۵۴ – ۱۳۵۵ که با این ترانه سبک فانک به یک عنصر طبیعی در ترانه‌های رامش مبدل شد و در همین سال‌ها ترانه ” پیشواز ” را ضبط کرد که این ترانه یک ترانه پاپ پیشرو به صورت پلی فونیک و همراهی چند صدا بود، در حالی که ترانه ” زیارت ” ترکیبی از پاپ هندی و فارسی بود و رامش با استفاده از طبله یک نمونه از استفاده اولیه ماشین درام را در ترانه ” وصیت ” به نمایش گذاشت.
بابک افشار نیز یکی دیگر از آهنگسازان این دوره که ترانه ” کان یا زمان ” از ساخته‌های برادران رحبانی که توسط فیروز اجرا شده بود را به نام ” تابستون ” برای رامش تنظیم کرد.
یکی دیگر از ترانه‌های رامش که مورد توجه قرار گرفت، ترانه ” اسمر اسمر ” که یک ترانه محلی کردی و آذری است و با نام ” اسمر یارم” نیز در آن دوره شناخته می‌شد که تنظیم این ترانه توسط ناصر چشم‌آذر انجام شده‌است.
در سال ۱۳۵۵ ” موندنم از بودنت ” پر انرژی‌ترین ترانه رامش منتشر شد. آهنگسازی و تنظیم این ترانه از منوچهر چشم آذر است. این ترانه یک علامت تجاری از رامش بود که در آن سبک راک و فانک یک ترکیب کامل را خلق کرده بود و شخصیت زنی که با موسیقی سازهای برنجی و صدای گیتار wild جیغ می‌کشد. رامش درهای زیادی را در ایران باز کرد اما به موسیقی‌های پراکنده دیگری محدود می‌شد.
رامش در سال ۱۳۵۶ با موسیقی بومی ” عشق گناهکار ” ظاهر شد. این ترکیب به وسیله سیم‌ها به رشته دینامیک اجراهای دیسکو که هم موسیقی شرقی و هم موسیقی غربی را تحت تأثیر قرار داده بود متصل می‌شد و گیتار Slide نیز در ترکیب بندی اثری از خود نشان می‌داد. در ترانه ” وسوسه ” رامش به دالیدا ی ایران با پاپ پیشرو تبدیل شد، ترانه ای با تک خوانی Rhodes، حملات طبل و جریان صدای بانگو. آهنگسازی این ترانه نیز از منوچهر چشم آذر است.
” رودخونه‌ها ” که بیشتر از همه ترانه‌ها در تلویزیون پخش و ضبط شده‌است از ساخته‌های صادق نوجوکی است. این ترانه یکی پرطرفدارترین ترانه‌های رامش است به همراه Moog Brass و Bongo Fury. که این ترانه با الهام از داستان ماهی سیاه کوچولو اثر صمد بهرنگی توسط محمد علی بهمنی سروده شده‌است؛ داستانی که کتاب آن در آن سال‌ها از کتاب‌های ممنوعه به‌شمار می‌آمد.
” منتظر ” از معدود ترکیبات رامش با سینث سایزر (موگ) آذری است که یک نمونه خوبی از ترکیب موسیقی شرقی و غربی است و همچین استفاده از ساز تار در فاز انتقالی آواز و ترانه و در ترانه ” سازش ” هم می‌توان شاهد استفاده دیگر رامش از سینث سایزر (موگ) بود.
” افسوس ” نیز ساخته دیگری از منوچهر چشم آذر است که به صورت دو صدایی همانند ” موندنم از بودنت ” در تلویزیون با فریدون فرخزاد اجرا شد. ” تک ” نیز ترانه ای است که او به صورت دو صدایی با فریدون فرخزاد اجرا کرده‌است؛ و ترانه ” نیش ” که تأثیرات شرقی به وضوح در آهنگسازی آن نمایان است.
بازیگری
در سال ۱۳۵۲ رامش به دعوت منوچهر نوذری برای اولین بار به عنوان بازیگر در فیلم خیالاتی حضور پیدا کرد و پس از آن در فیلمی بازی نکرد.
پس از انقلاب
رامش بعد از انقلاب در سال ۱۳۵۸ و ۱۳۵۹ دو ترانه به نام‌های گفتگوی سبز و تهرون را اجرا کرد که شعر و آهنگ ترانه تهرون از خود رامش می‌باشد و بعد از ۱۵ سال سکوت در سال ۱۳۷۴ برابر با ۱۹۹۵ توسط شرکت آونگ موزیک آلبوم جهان سوم را در آمریکا منتشر نمود و بعد از هفت سال یعنی در سال ۲۰۰۲ میلادی برابر با ۱۳۸۱ دوباره یک آلبوم با داریوش و فرامرز اصلانی به نام رومی – معشوق همین جاست را به بازار عرضه کرد که این آلبوم آخرین اجراهای او را ثبت کرده‌است. دربارهٔ رامش می‌توان گفت هیچ خوانندهٔ خانمی چون او در سبکهای گوناگون ترانه نخوانده‌است و از نخستین بانوانی بود که به جاز و راک روی خوش نشان داد. این در حالی بود که او موسیقی سنتی ایرانی را خوب می‌دانست با این حال تعصبی هم نداشت و مانند برخی پرداختن به موسیقی‌های غربی را خیانت به ترانه ایرانی نمی‌دانست.
او دربارهٔ کناره‌گیری اش از خوانندگی می‌گوید: «نخواندن من ابتدا اعتراض بود به صدای قدغن زنان در ایران، صدای قدغن خوانندگان زن در سرزمینم، که حتی اجازه خواندن و فریاد درون خود را به گوش‌ها رساندن هم نداشتند. بعد کم‌کم این اعتراض یک عادت شد و با من سال‌ها ماند. حالا به نخواندن عادت دارم، ولی اگر روزی دوباره به ایران بازگشتیم، از ته دل برای همه مردم می‌خوانم.»[۱]
