خواجوی کرمانی

خلاصه : کمال الدین ابو العطا محمودبن علی بن محمود مرشدی کرمانی ، عارف بزرگ وشاعر استاد ایران در قرن هشتم هجری قمری است . وی را نجلند شعرا ، خلاق المعانی ‌ ، ملک الفضلا و خواجوی کرمانی نیز می نامند . او یکی از کثیر الشعرترین شاعران زبان فارسی است و از جمله شاعرانی است که درزمان حیاتش ، دیوان او جمع آوری شده است .
والدین و انساب : اطلاق نسب مرشدی به خواجوی کرمانی به سبب انتساب اوبه فرقه مرشدیه است که پیروان شیخ مرشد ابواسحق کازرونی بودند . [آرش مشفقی ، نخل بند شعرا، کیهان فرهنگی ،‌سال نوزدهم .شهریور ۱۳۸۱ ، پیاپی ۱۹۱، ص۵۴ ]
خاطرات کودکی : دوران کودکی ونوجوانی درکرمان سپری شد لیکن وی هیچگاه ازاقامت درکرمان راضی نبود ه است . [آرش مشفقی ، نخل بند شعرا، کیهان فرهنگی ،‌سال نوزدهم .شهریور ۱۳۸۱ ، پیاپی ۱۹۱، ص۵۴ ]

تحصیلات رسمی و حرفه ای : خواجو درنزد شیخ امین الدوله کازرونی و شیخ علاء الدوله سمنانی کسب فیض کرده و صاحب مدارج عالی شده بود . [آرش مشفقی ، نخل بند شعرا، کیهان فرهنگی ،‌سال نوزدهم .شهریور ۱۳۸۱ ، پیاپی ۱۹۱، ص۵۴ ]
استادان و مربیان : شیخ امین الدوله کازرونی و شیخ علاء الدوله سمنانی ازمهمترین استادان خواجو بودند . [آرش مشفقی ، نخل بند شعرا، کیهان فرهنگی ،‌سال نوزدهم .شهریور ۱۳۸۱ ، پیاپی ۱۹۱، ص۵۴ ]
همسر و فرزندان : خواجو به همسر و فرزندان خودعلاقه بسیار داشت . بدان علت درمثنوی گوهر نامه ازفرزندش مجید الدین علی نام برده است . [آرش مشفقی ، نخل بند شعرا، کیهان فرهنگی ،‌سال نوزدهم .شهریور ۱۳۸۱ ، پیاپی ۱۹۱، ص۵۵ ]

وقایع میانسالی : خواجو به سفر علاقمند بود . او از کرمان به شیراز رفت و پس از آن به کازرون آمده به خدمت شیخ امین الدوله کازرونی رسیدو پیرو او وفرقه مرشد یا کازرونیه گردید . سپس به اصفهان رفته و سازو برگ سفر ترتیب داد وبه سوی عراق عرب ،‌حجاز ،‌شام ،‌مصر،‌تبریزبه راه افتاد و سپس به جرون (نام ولایتی درنزدیکی بندر هرمز وبندر عباس ) و همدان رفته است . [آرش مشفقی ، نخل بند شعرا، کیهان فرهنگی ،‌سال نوزدهم .شهریور ۱۳۸۱ ، پیاپی ۱۹۱، ص۵۴ـ۵۵ ]
زمان و علت فوت : خواجو درسال ۷۵۳ ه.ق وفات یافت . [آرش مشفقی ، نخل بند شعرا، کیهان فرهنگی ،‌سال نوزدهم .شهریور ۱۳۸۱ ، پیاپی ۱۹۱، ص۵۵ ]

فعالیتهای آموزشی : فعالیت مهم خواجو شعرو شاعری بو . آثار وی از حیث تنوع مواد و بخصوص از حیث اشتمال برنظم و نثر استادانه جالب است طوری که او یکی از کثیرالاشعرترین شاعران زبان فارسی است . وی از جمله شاعرانی است که درزمان حیاتش ،‌دیوان او جمع آوری شد . [آرش مشفقی ، نخل بند شعرا، کیهان فرهنگی ،‌سال نوزدهم .شهریور ۱۳۸۱ ، پیاپی ۱۹۱، ص۵۵ ]

سایر فعالیتها و برنامه های روزمره : مهمترین فعالیت روزمره خواجو نظم ونثر بود . نثراو غالبا مصنوع و شاعرانه و‌آکنده ازآرایش های بدیعی است . ازاین حیث نمونه ای ازنثر فنی یا کلاسیک ادیبانه یا ادیب پسند است . نمونه های موجود آن غالبا شامل مناظرات است و مهارت او را دراین فن معلوم می دارد . [آرش مشفقی ، نخل بند شعرا، کیهان فرهنگی ،‌سال نوزدهم .شهریور ۱۳۸۱ ، پیاپی ۱۹۱، ص۵۵ ]
آرا و گرایشهای خاص : خواجوی کرمانی درشعر و شاعری پیرو سبک امیر خسرو دهلوی و پیشرو مولانا جامی است . [آرش مشفقی ، نخل بند شعرا، کیهان فرهنگی ،‌سال نوزدهم .شهریور ۱۳۸۱ ، پیاپی ۱۹۱، ص۵۵ ]

منبع: ایران شناسی