زندگینامه فخرالدین عراقی

شیخ فخرالّدین ابراهیم بن بزرگمهر بن عبدالغفار همدانی، یا فخرالّدین از شاعران و عارفان ادب فارسی در سدهٔ هفتم هجری می‌باشد . وی فرزند عبدالغفار کمیجانی بود. و در سال ۵۹۲ – ۶۱۰ هجری – در ده کمجان در اطراف همدان تولد یافت او پس از تکمیل آموزش قرآن برای ادامه تحصیل به همدان رفته، و در آن‌جا تحصیل کرد. در کودکی قرآن را از بر نمود و می‌توانست آن را به آواز شیرین و درست قرائت کند.

وقتی که هفده ساله بود جمعی از قلندران به همدان فرود آمدند و عراقی نیز بهمراه آنان به هندوستان رفت و به شاگردی شیخ بهاء الدین زکریا موسس سلسله سهروردیه مولتان درآمد و در عرفان به جایی رسید که شیخ زکریا خرقه خویش را به وی پوشاند و بعد از مدتی با دختر او ازدواج کرد که از وی پسری آمد و به کبیرالدین موسوم گشت.و بعد از عراقی خلیف او گردید

عراقی ۲۵ سال در خمت شیخ بهاء الدین زکریا به سر برد و پس از وفات شیخ چندی در مولتان به سر برد ولی چون مشایخ انجا با وی سازش نداشتند از انجا راهی حج شدد و بعد به عمان و بحرین و در آخر به روم رسید و در شهر قونیه به خدمت شیخ صدرالدین قونیوی رسد و در مجالس او شرکت جست و علاوه بر آن با عده ایی از رجال بزرگ تصوف مانند مولوی ، شمس و شیخ سعید فرغانی و معاصر و معاشر بود .

امیر معین الدین پروانه خانقاهی برای او توقات ساخت و عراقی تا سال ۶۵۵ – ۶۷۵ هجری – که معین الدین پروانه به قتل رسید در ان خانقاه به سربرد . بعد از این واقعه چندی بیش در روم نماند و از انجا به مصر رفت و چند گاهی پیشوایی مشایخ متصوفه مصر را بر عهده داشت
بعد از چندی از مصر به شام رفت . شش ماه پس از اقامت وی در شام پسرش کبیرالدین به پدر ملحق شد و تا پایان حیات عراقی در ملازمت پدر ماند
عراقی در سن ۷۸ و یا ۸۲ سالگی وفات یافت و در جبل الصالحیه دمشق در پشت مزار محی الدین ابن عربی به خاک سپرده شد اما امروزه اثر از قبر او به جای نمانده است

آثار
دیوان اشعار : عراقی شامل قصاید ، ترکیبات ، ترجیعات ف غزلیات و رباعیات است
مثنوی عشاقنامه یا ده نامه : به نام شمس الدین محمد صاحب دیوان جوینی ساخته است
کتاب لمعات : به نثر و در برابر سوانح العشاق غزالی در مراتب عشق تالیف کرده است
سبک شعری :
عراقی عاشقی دل سوخته است که با سخنانش از سوز درون و شوق باطن و کمال نفس خویش حکایت میکند . کلامش ساده و استوار و استادانه است.در غزل و ترکیب ها و ترجیع های وی شور و شوقی بی مانند که نشان التهاب درونی اوست دیده میشود و این شوق گاه با بی مانند که نشانه التهاب درونی اوست دیده میشود . گاه با توصیفات بدیع و کم سابقه یی از حالات سالکان و اصلان آمیخته است . مثنوی و قصایدش بیشتر رنگ تحقیق دارد و طبعا حالت و لطافت غزال های او را ندارد.

با آنکه خوش آید از تو، ای یار
جفا لیکن هرگز جفا نباشد چو وفا

با این همه راضیم به دشنام از تو
از دوست چه دشنام؟ چه نفرین؟ چه دعا؟

عیشی نبود چو عیش لولی و گدا
افکنده کله از سر و نعلین ز پا

پا بر سر جان نهاده، دل کرده فدا
بگذاشته از بهر یکی هر دو سرا

ای دوست، به دوستی قرینیم تو را
هر جا که قدم نهی زمینیم تو را

در مذهب عاشقی روا نیست که ما
عالم به تو بینیم و نبینیم تو را

ای دوست، فتاد با تو حالی دل را
مگذار ز لطف خویش خالی دل را

زیبد به جمال تو خود بیارایی دل
زیرا که تو بس لایق حالی دل را

_درخشان، مهدی. بزرگان و سخن سرایان همدان، جلد اول، بعد از اسلام تا ظهور سلسلهٔ قاجار. چاپ اول. تهران: انتشارات اطلاعات، ۱۳۷۴.