زندگینامه زرتشت

زرتشت یا زردشت، پیامبر ایران باستان است. عده‌ای او را مروج یگانه‌پرستی معرفی کردند که آهورامزدا را تبلیغ می‌کرد و خدایان باستانی آریاییان را باطل می‌دانست. او آتش را یکی از مظاهر خدای روشنای می‌دانست.برخی می‌گویند زرتشت در زبان سریانی به معنای ابراهیم(ع) است و برخی دیگر زرتشت را یکی از امامان ملت ابراهیم(ع)‌ یا پیامبری می‌دانند که کتاب بر او نازل شده است. برخی نسب او را به منوچهر یکی از شاهنشاهان ایران رسانده‌اند. بعضی از مورخان او را اختلافی‌ترین شخصیت تاریخ می‌دانند؛ تا جایی که برخی او را به شخصیت‌های افسانه‌ای تشبیه کرده‌اند.

محل و زمان تبلیغ

زرتشت در سال ۶۶۰ قبل از میلاد به دنیا آمده، در سال ۶۳۰ قبل از میلاد به پیامبری مبعوث شده و در سال ۵۸۳ قبل از میلاد در سن ۷۷ سالگی در آتشکده‌ای در بلخ کشته شده است.

بعضی از مستشرقان مانند انکتیل دوپرون، عقیده دارند که بلخ زادگاه زردتشت بوده است.طبری و برخی از مورخان، زرتشت را اهل فلسطین می‌دانند و می‌گویند از آنجا به ایران آمده است؛ نظریه‌ای نیز وجود دارد که زرتشت اهل آذربایجان بوده و از بالای کوهی نزدیک ارومیه تبلیغش را آغاز کرده است و بدین جهت آب دریاچه ارومیه در کتاب‌های مذهبی زرتشتیان مقدس شمرده شده است.

اصول دین زرتشت کدام است؟

۱-باور به یکتایی خدا: خدایی که اهورا(هستی بخش) و مزدا (دانای بزرگ) است و این دو صفت بزرگی و دانایی هم آهنگ و از هم جدا ناشدن است. خدایی که د رهمه جا و در همه چیز در تجلی است. خدایی که هر چه را آفریده نیک و لازم و ملزوم یکدیگر آفریده و خلاصه خدایی که صفات کامل آن در نماز صدویک نام خدا شرح داده شده است: برهمه چیز آگاه، بر همه کارتوانا و بی نیاز و…

۲-باور به پیامبری اشوزرتشت: نخستین پیام آوری که پس از شک کردن به باورهای پیشینیان خود پس از ده سال در کوه اشیدرنه، از سوی اهورامزدا به پیامبری برگزیده‏ شد و از توحید و نبوت و معاد خبر داد و پیام خود را مانتره (برانگزینده اندیشه) نامید و از دین (دئنا) به مفهوم وجدان سخن به میان‏ آورد. باورهایی که ابتدا به مردم خود ارایه ‏نمود و آرام آرام دین او بخش بزرگی از این کره خاکی را در برگرفت و پیروان او مزده‌یسنان یا مزداپرستان و بعدها بهدین و زرتشتیان نامیده‏ شدند.

۳-باور به روح و جهان واپسین(جهان مینوی): یعنی بهشت و گروسمان(خانه راستی) و دوزخ(خانه دروغ).

۴-باور به اشا(راستی): اشوزرتشت اولین کسی است که به وجود هنجار هستی(اشا) پی‏برد واز حاکم بودن قانون اشا در جهان هستی (گیتی و مینو) سخن‏ گفت. و فرمود انسان می‌تواند با خرد خویش به قوانین طبیعت (اشا) پی‏ برده و از آن استفاده و یا سوءاستفاده نماید و انسان تنها زمانی می‌تواند خوشبخت زندگی کند که قوانین اشا را به‏ درستی بشناسد و خود را با این قانون ابدی (اشا) هم‏آهنگ و همراه سازد و…..

۵- باور به گوهر آدمی‏ و آدمیت: برپایه آموزش‌های اشوزرتشت تمام انسان‌ها از هر جنس و نژاد و مذهبی دارای وجدان(دئنا) و خرد بوده و از جسم، جان، روح و فروهرِ بسیار بالنده‌تری نسبت به دیگر موجودات برخوردار است و قدرت تشخیص نیک از بد و ارزش گذاری را داشته و آزادی کامل در انتخاب راه را دارند و سرنوشت خود را می‌‏سازند و دارای حقوق برابر هستند و در مجموع «من» دارند و می‌‏توانند «من» خویش را به هر صورتی که مایل باشند تغییر دهد و دارای بهترین منش «سپنته من» یا بدترین منش «انگره من» گردند و آموزش می‏‌دهد که وظیفه هر زرتشتی پیروی از «سپنته من» و مبارزه با تمام نیروهای اهریمنی یا «انگره من» است و…

۶- باور به هفت پایه کمال: اشوزرتشت اهورامزدا را دارای شش فروزه: وهومن (منش نیک «یا اندیشه و گفتارو کردارنیک»)، اردیبهشت(راستی)، شهریور(تسلط برنفس)، سپندارمزد(دانش اندوزی و پویایی), خرداد(رسایی خواهی و کمال‌جویی) و اَمرداد(بی‌مرگی و جاودانگی) می‌‏شناسد و می‌‏آموزاند که هر کس با تمرین و ممارست از این شش فروزه اهورایی به طور کامل برخوردار گردد، در پایه هفتم تکامل خویش به جز خدا نمی‏‌بیند و با او یکی می‌‏گردد. این باور در دوران‌های بعد به صورت هفت شهر عشق یا هفت خوان رستم و نمادهای گوناگون دیگر در فرهنگ و عرفان ایرانی باقی مانده‌‏است.

۷- باور به نیکوکاری و دستگیری از نیازمندان: دین زرتشت دور نگهدارنده جنگ‌افزار و آشتی‌دهنده است. خوشبخت کسی است که خوشبختی دیگران را فراهم ‏نماید. باور به اینکه هر کس در هر مقام مادی و معنوی می‌تواند و باید به دیگران یاری رساند. گذشت و فداکاری(خویت‏وَدس) و کمک به نیازمندان، در دین زرتشت به صورت وقف و گُهنبار و جشن‏‌خوانی‌‏ها و بخشش (میزد) و غیره…. به گونه ای بسیار آبرومند برگزار می‌‏گردد.

۸- باور به سپنتایی بودن (مقدس بودن) چهار آخشیج: آب و باد و خاک و آتش در دین زرتشت سپنتا است و زرتشتی وظیفه دارد محیط زیست را در حد توان پاک نگاه ‏دارد.

۹- باور به فرشکرد بودن: بنابر آموزش‌‏های گاتها، ما خواستاریم از زمره کسانی باشیم که جهان را به سوی پیشرفت و آبادانی می‌‏برند و با تمام توان در پویایی اندیشه و گفتار و کردار و آبادانی جهان سهیم گردیده فرشکرد(تازه کننده جهان) باشند. هر بهدین باید کوشش کند با آوردن نور بر تاریکی و با دانش بر جهل پیروز گردد. مثبت‌‏نگری و یافتن روش‌های نوین در زندگی (فرشکرد) یکی از مهم‌ترین پایه‌های اساسی دین زرتشتی است.

زرتشتیان در ایران

زرتشتیان ایران یک اقلیت مذهبی در کشور ایران هستند. که به دین زرتشتی باور دارند. بیشتر زرتشتیان ایران ساکن استان‌های یزد و کرمان هستند. همچنین در قرن بیستم بر اثر مهاجرت‌های گسترده، این اقلیت در شهرهای تهران، شیراز، اصفهان و اهواز، خراسان نیز حاضر هستند. بیشتر زرتشتیان به گویش بهدینی که از زبان‌های ایران مرکزی به شمار می‌رود صحبت می‌کنند.

دین زرتشت پس از انقلاب مشروطه، با تشکیل مجلس شورای ملی، در قانون اساسی مشروطه برای اقلیت‌های دینی هم نمایندگانی در نظر گرفته شد. از جمله، یک نماینده برای زرتشتیان. این موضوع پس از انقلاب ۱۳۵۷ هم در قانون اساسی باقی ماندو در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز یک نماینده در مجلس شورای اسلامی دارند.

بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن، جمعیت زرتشتیان در سال ۱۳۹۵ در ایران ۲۳۱۰۹ نفر بوده است.

منبع

توفیقی، حسین، آشنایی با ادیان بزرگ، قم،‌ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۶ش

۲-سایت امرداد

۳-قانون نامه جمهوری اسلامی اصل(۶۴)